Wednesday, October 26, 2005

Kuciak i genealogia rodu

Od samego poczatku "buszowania" w Internecie probowalem uzyc to medium do wlasnych poszukiwan genealogicznych. Glownie zkoncentrowalem sie na dwoch rodzinach: Kuciak po mieczu i Zaremba po kadzieli.

Najwiekszymi genealogami sa Mormoni, ktorzy w swoich archiwach skrytych w pieczarach Gor Granitowych w stanie Utah maja zarchiwizowane 2.3 miliona rolek filmowych z informacjami genealogicznymi ze 110 krajow.
Planuja oni za kilka lat opublikowac i zindeksowac wszystkie nazwiska z tych filmow, a jest ich 20 miliardow, na swojej stronie genealogicznej www.familysearch.org za darmo.

Ale i w Polsce ciekawe rzeczy z zakresu genealogii tez sie dzieja. Znany genealog i heraldyk pan Marek Jerzy Minakowski (http://www.sejmwielki.pl:2317/sejmwielki?m=NG&n=mi.1&t=PN), opublikowal genealogiczna baze danych dotyczacych potomkow Sejmu Wielkiego ("Potomkowie Sejmu Wielkiego - Genealogical database" - http://www.sejmwielki.pl:2317/sejmwielki?lang=pl). W wyszukiwarce wystarczy wystukac nazwisko i ewentualnie odnalezc swojego potomka.
Na przyklad wypisujac "Zaremba" otrzymujemy 7 odnog tej rodziny powiazanych z potomkami Sejmu Wielkiego.

I tu w Toronto zainteresowanie genealogia i heraldyka rosnie. W polonijnej gazecie "GONIEC" moza zobaczyc w kazdym wydaniu na pol strony kolorowe herby Pogoni Litewskiej, Jastrzebca VII, Toporu, Gryfa V z napisem:

UWAGA: NOWOSC!
Poznaj swoje rodowe korzenie - zadzwon,
tel.: 416-247-0514
podaj nazwisko, my odnajdziemy Twoich przodkow, wykonamy
oprawiona w stylowe ramy plansze z herbem (rozmiary: 8 x 10 cali)
na nieplowiejacym materiale.
Cena od $25.00 wzwyz (w zaleznosci od wybranej ramy)
HERBY
SZLACHECKIE
RZECZYPOSPOLITEJ
OBOJGA NARODOW
3000 herbow, 19 000 nazwisk, 32 000 rodow

Ciekawe juz archiwum dot. poszukiwan genealogiczno-heraldycznych ma anglojezyczny HERBARZ-L. Wystukujac na ich wyszukiwarce "Zaremba" i "Kuciak" mozna znalezc setki wpisow dotyczacych tych rodzin, z dyskucji w ktorych bralem udzial.
Na moj wpis na Herbarzu otrzymalem taki e-mail:

Date: 3/6/2004 6:41:55 PM Pacific Standard Time

As you can see from my address, ma name is Peter Kuciak. I found your message from April last year about tracing Kuciak roots (http://archiver.rootsweb.com/th/read/HERBARZ/2003-04/1049831266). Wondering how far you managed to trace.
Peter, Ottawa, Canada

Szanowny Panie Piotrze. Pozwoli Pan, ze odpowiem po polsku.
Dziekuje za odpowiedz. Jeszcze mieszkajac w Ottawie probowalem sie z Panem skontaktowac. O ile pamientam panska zona odebrala telefon i nie wiedziala z ktorych Kuciakow Pan sie wywodzi. Obiecalem zadzwonic, jak Pan bedzie w domu, ale historia pozmieniala moje wszystkie plany. Wyjechalem do Polski. Obecnie mieszkam w Toronto.
Na te informacje, ktora Pan przywoluje w swojej korespondencji, dopiero Pan jest pierwsza osoba, ktora odpowiedziala. Genealogicznymi badaniami Kuciakow zajalem sie przy okazji badania moich pokadzielnych korzeni Zarembow - linii Kostopolskiej z Wolynia.
Moj Ojciec Henryk Kuciak urodzil sie 27 marca 1923 roku we wsi Horodno parafii Lubomelskiej, diecezji Luckiej. Syn Wladyslawa i Marcjanny z Kuszmidrow. Wladyslaw Kuciak, moj Dziadek ur. 15 marca 1889 r. w Zaborowku, a jego zona Marcjanna w Kaweckiej Kolonii na Mazowszu.
Mieszkali w Warszawie przed I Wojna Swiatowa. Jako dziecko duzo mialem opowiesci rodzinnych, ale glownie o pochodzeniu szlacheckim po stronie Mamy. O Kuciakach tylko wiedzialem, ze sa to "Warszawiaki".
Jak dorastalem w PRL-u, pochodzenie moje spoleczne bylo przypisane jako "klasa robotnicza" (moj Tata i ja pracowalismy w stoczni "Ustka", w zawodzie slusarz narzedziowy), oraz "inteligencja pracujaca" (moja kuzynka w Warszawie, pracownik naukowy PAN-u).
Wychowanie jakie otrzymalem od swoich rodzicow moge okreslic krotko: patriotyczno-szalchecko-katolickie.
Skupilem swoje dociekania na dziadku Wladyslawie Kuciak. Posiadam tylko jeden dokument. Fotografie jego ubranego w wykwintny mundur z jakims medalem (krzyzem) na piersi, z szabla u boku, wysokimi swiecacymi sie butami oficerkami i czapka wygladajaca jak piuropusz. Na odwrotnej stronie fotografii napis: "Smolensk 1912 r. Sluzylem w armii carskiej w drugim pulku safiskiem Kuciak Wlad".
Pozniej dowiedzialem sie, ze Wladyslaw byl Pilsudczykiem, wielkim patriota i wspanialym wojem w wojnie z Bolszewia w 1920 r. Za to dostal prawo osiedlenia sie na Wolyniu, na dogodnych warunkach, jako osadnik wojskowy. Przed wybuchem wojny Wladyslaw Kuciak byl oficerem Policji Panstwowej w pow. Lubomelskim. W 1939 roku uciekl jak stal przez Bug do Generalnej Gubernii z moim Ojcem Henrykiem.
Po wojnie w 1945 r. osiedlil sie na Pomorzu w Ustce.
Zainteresowala mnie rodzina Kuciakow. Zaczalem szukac protoplasty.
Etymologia nazwiska Kuciak nie jest jeszcze w pelni wyjasniona przez genealogow. Genealog i historyk rodzin, pan Orpel z Francji (genealogiczny wywod jego chlopskiego pochodzenia mozna znalezc w "Poradniku Genealoga Amatora" Rafala T. Prinke), postawil hipoteze, ze Kuciak wywodzi sie od Kut. Znalazl w metrykach koscielnych parafii Mokronos w woj. poznanskim kmieci, ktorzy pisali sie Kut w 16 wieku i Kuciak w 17 wieku. Co zatem przyjal pochodzenie wloscianskie protoplasty.
Sprzeciwil sie tej teorii reprezentant linii Kuciakow Otwockich, ktory mowi, ze nigdy w jego rodzinie nie bylo oralnych i innych tradycji i kultury chlopskiej.
Znany w Polsce genealog Andrzej Zygmunt Rola-Stezycki (http://sarmata.com.pl) stawia hipoteze, ze nazwisko Kuciak powstalo z czlonu -kucia (woznica, stangred). Syn Kucia zostawal Kuciakiem. Ta hipoteza bardziej przemawialaby za pochodzeniem mieszczanskim.
Zlokalizowalem na mapie "gniazdo Kuciakow" w trojkacie Zaborowek-Blonie-Kaski. Zaborowek znajduje sie na goscincu z Warszawy do Sochaczewa, na tzw. "Trakcie Krolewskim". Jest umieszczony w rombie najstarszych miast na Mazowszu (Warszawa-Blonie-Sochaczew-Kampinos).
Teoria protoplasty mazowieckiego Kuciaka wywodzacego sie ze stanu mieszczanskiego stala sie bardziej wytlumaczalna w swietle historycznym.
Ani Bystron ("Nazwiska Polskie"), ani Rymut ("Nazwiska Polakow") nie dyskutuja szczegolnie ortograficznej odmiany "Kuciak". Prawdopodobnie nalezy do grupy posiadajacej podstawe "Kucz". Kucz-Kuczak-Kuczuk-Kuciak. Podstawe "Kucz" posiada takze wiele polskich rodzin szlacheckich, ale p. Rola-Stezycki wyklucza pochodzenie szlacheckie Kuciakow.
Wpis w herbarzu Jana Ciechanowicza "Rody rycerskie Wielkiego Ksiestwa Litewskiego" - "KUCIAK (Kutekas) herbu Zaremba. Mieszkali na zachodnich terenach Wielkiego Ksiestwa Litewskiego" str. 463, uwaza za nieporozumienie, a nawet moze spowodowane przeze mnie gdyz w wielu dokumentach dot. Polskiej Ligi Szlacheckiej w Kanadzie uzywalem pieczatki z herbem Zaremba - "Edward Kuciak hb Zaremba".
Pan Lukasz Lapinski z forum dyskusyjnego "szlachta" uwaza, ze rod Kuciakow pochodzi z Mazurow i nazwisko Kuciak wywodzi sie od Kucyc lub Kucniec (nudzic sie lub tesknic).
Staropruskie slowo "kuczus" znaczy stangred, woznica, niemiecki "Kutscher".
Czyli dalej etymologia nazwiska Kuciak nie jest w pelni znana.
W Polsce mieszka 642 osob z nazwiskiem "Kuciak". Najwieksze geograficzne skupiska to Warszawskie, Poznanskie, Torunskie.
Niekoniecznie te trzy linie maja tego samego protoplaste. Mozna zalozyc hipoteze, ze Poznanskie Kuciaki wywodza sie od kmiecia "Kut" z par. Mokronos w poznanskim i sa przedstawicielami stanu wloscianskiego.
Kuciaki Warszawskie wywoadza sie od "Kucia" (stangred/woznica) i sa przedstawicielami stanu mieszczanskiego. Kuciaki Torunskie moga wywodzic sie od Mazurow. Ale to jest tylko skrotowym uproszczeniem. Nie ma na to dowodow.
Szukajac dowodow skupilem sie na parafii Leszno. Przejrzalem u Mormonow wszystkie 13 filmow z parafii Leszno, lata 1808-1877. Myslalem, ze znajde jakas wzmianke o Kacprze Kuciak, moim pradziadku. Nie znalazlem bezposredniego polaczenia, ale znalazlem nazwisko Kuciak wystepujace w ksiegach parafialnych w roznych kontekstach: "Niegdys wyrobnikow", "sluzacych dworskich w miescie", "karbowy z Wasow", "majster profesji szewskiej z Blonia."
Pan Rola-Stezycki mowi, ze z tych zawodow trudno jest okreslic stan spoleczny Kuciakow. Zawodow takich w XIX w. imali sie chlopi, mieszcznie, szlachta i Zydzi. Juz pod koniec XVIII w. potworzyly sie nowe grupy spoleczne, inteligencja, czyli ludzie zyjacy z wyksztalcenia i wyrobnicy - ludzie zyjacy z pracy rak. Wyglada na to, ze protoplasty Kuciakow Warszawskich nalezy szukac w miejskim pospolstwie (rzemieslnicy, czeladnicy) i plebsie (wyrobnicy). Ale to jest tylko hipoteza. Przemawia za ta hipoteza miejsce wystepowania nazwiska Kuciak, w najstarszych miastach Mazowsza - Warszawa, Sochaczew, Blonie.
Kacper Kuciak to jest dla mnie enigma. Jego zona Marcjanna Kusmider (corka Leona i Julianny z Blociszewskich lub Kieszkowskich). Mieli oni 9 dzieci, 4 synow (Wladyslaw, Jan, Jozef, Antoni) i 5 corek (Zofia, Antosia, Aniela, Stefania i Maria).
Bede konczyl bo sie za bardzo rozpisalem.
Najserdeczniejsze pozdrowienia, Edward Kuciak.

I am doing genealogical research of Kuciak family. Name "Kuciak" has Polish origins. Supposedly it comes from the Great Poland (Wielkopolska) region.
There is a controversy among genealogists about the origins of the name.
1. Peasant family. Whose name Kuciak is derivative from the name "Kut". First noted in documents in 17th century in Mokronos parish.
2. Burgher family. Etymology of the name comes from word "kucia". It means "coachman." Kuciak then means - "the son of the coachman."
3. Noble family. Jan Ciechanowicz in his heraldry book: "Rody rycerskie Wielkiego Ksiestwa Litewskiego," states: "Kuciak (Kutekas) bearing Zaremba Coat of Arms; lived in the western territories of the Grand Duchy of Lithuania."
My father Henryk Kuciak b. March 27, 1923 in Horodno, Volhynia, Poland, son of Wladyslaw Kuciak b. March 13, 1889 in Zaborowek, Mazovia, Poland, and mother Marcjanna Kusmider b. December 31, 1886 in Kawecka Kolonia, Mazovia, Poland.
My father's father - Kacper Kuciak (lack of data).
In Poland there are living 642 Kuciaks. The largest concentrations: Warszawa 148, Poznan 69, Torun 59, Leszno 47, Kalisz 41. Members of Kuciak families immigrated since one can find them in North America, Germany, Slovakia.
Before the First World War my grandparents were living in Warsaw, and then migrated to eastern part of Poland, Wolhynia. After the Second World War they were deported by the Soviets to Pomerania region. I was born in 1951 in Ustka, Poland.

No comments: